Home Zoek Beeld

Bestanden versleutelen met VeraCrypt

VeraCrypt is een programma om bestanden te versleutelen op Windows, Mac en Linux computers. Door vertrouwelijke bestanden te versleutelen kan niemand anders de bestanden bekijken of gebruiken.

Versleuteling staat ook bekend als encryptie. Het komt erop neer dat je alleen met een sleutel (een wachtwoord) toegang hebt tot vertrouwelijke bestanden. Bijv. gedownloade dagafschriften van de bank, de koop- of huurakte van je huis, een lijstje met wachtwoorden, foto’s of scans van je paspoort en id-kaart, een spreadsheet met berekeningen voor de belastingaangifte enz.

Het kan ook zijn dat je bestanden op een usb-stick wilt meenemen om ergens anders te gebruiken of te laten zien, maar je bent bang dat je zo’n kleine stick kwijt raakt en dat de vinder dan jouw bestanden kan bekijken. Door alleen versleutelde bestanden op de usb-stick te zetten voorkom je dit probleem.

Let op: Wat het wachtwoord betreft, zorg ervoor dat je dit op een veilige plaats bewaart. Als je het kwijt bent, is het echt niet meer mogelijk om bij de versleutelde bestanden te komen!
Het is ook aan te raden om VeraCrypt eerst een tijdje uit te proberen met testbestanden, zodat je het programma goed leert kennen.

Inhoudsopgave

Overzicht

In dit overzicht lees je hoe VeraCrypt in grote lijnen werkt op een Windows computer. Het volgende schema met drie stappen helpt daarbij:

Stap 1: Maak een kluisbestand

• Met het VeraCrypt programma maak je eerst een speciaal bestand, dat we voor het gemak de kluis noemen. Je kiest daarbij een naam voor de kluis en je geeft aan hoe groot de kluis moet zijn – bijv. 10 Megabyte, 1 Gigabyte... elke grootte is mogelijk.
• Bij het maken van de kluis geef je ook het wachtwoord op voor de kluis.
• Als de kluis is gemaakt, is het gewoon een Windows-bestand dat is opgeslagen op je computer, bijv. in de Documenten-map.

Stap 2: Koppel het kluisbestand aan de V:-schijf

• Vanaf nu kun je de kluis gebruiken om er bestanden in op te slaan. Dat klinkt een beetje vreemd: bestanden opslaan in een ander bestand. Hoe werkt dat? Om dit te begrijpen, kun je denken aan de schijf van de computer:
  • Op de C:-schijf kun je allerlei mappen maken en daarin bestanden opslaan.
  • Als je een usb-stick in de computer steekt, krijgt de usb-stick een schijfletter (bijv. E:) en kun je er bestanden naar kopiëren.
• VeraCrypt werkt net als de C:-schijf en andere schijven. Met VeraCrypt kun je de kluis namelijk koppelen aan een schijfletter, bijv. als een V:-schijf (de V van VeraCrypt).
• Nadat je de kluis hebt gekoppeld als V:-schijf, kun je alle soorten bestanden naar deze schijf kopiëren of verplaatsen - documenten, foto's, filmpjes, muziek etc.
  Je kunt van de V:-schijf ook bestanden verwijderen, je kunt bestanden bewerken, je kunt ze van naam veranderen, je kunt mappen maken enz. Alles wat je normaal met bestanden kunt doen, kun je ook op de V:-schijf doen.
• Dus als je vertrouwelijke bestanden hebt, verplaats je ze van de C:-schijf naar de V:-schijf.

Stap 3: Ontkoppel de V:-schijf

• Als je klaar bent met het plaatsen en/of bewerken van bestanden op de V:-schijf, dan ga je naar VeraCrypt en ontkoppel je de V:-schijf.
• Alle bestanden van de V:-schijf staan nu in het kluisbestand. Dit bestand is versleuteld; het is dus beveiligd en onleesbaar. Alleen degene die het wachtwoord heeft, kan het kluisbestand met VeraCrypt openen.
• Aangezien het kluisbestand beveiligd is, kun je het met een gerust hart kopiëren naar een usb-stick of een usb-disk – ideaal om op te bergen of om ergens mee naar toe te nemen.

VeraCrypt installeren

Het installeren van VeraCrypt is een eenmalige handeling. Volg onderstaande stappen om het programma te downloaden en te installeren op je Windows computer.

• Ga naar de website https://www.veracrypt.fr/en/Downloads.html en klik onder het kopje Windows op het setup-programma; bijv. VeraCrypt Setup 1.25.9.exe (versie voorjaar 2023). Standaard wordt het programma opgeslagen in de Downloads-map op je computer.
• Open de Windows verkenner en ga naar de Downloads-map. Dubbelklik het zojuist gedownloade VeraCrypt Setup-programma. Hiermee start een installatiewizard, waarin je alle standaardwaarden kunt accepteren:
  • Taal: Nederlands.
  • Accepteer de "license terms".
  • Kies Installeren (niet uitpakken).
  • Laat alle vinkjes bij Setup-opties staan.

  VeraCrypt wordt nu geïnstalleerd. Je mag een donatie geven, maar dat is niet verplicht. Als je wilt kun je meteen de handleiding bekijken.
  Tot slot, als jouw computer is ingesteld voor snel opstarten, krijg je een waarschuwing te zien. Klik op Ja om dit uit te schakelen.

VeraCrypt staat nu op je computer en je vindt een snelkoppeling op je bureaublad.

We moeten nu nog even de Nederlandse taal instellen voor het programma (de eerdere keuze voor Nederlands betrof alleen de installatie):

• Start VeraCrypt (dubbelklik bijv. op de snelkoppeling op je bureaublad).
• Klik in de regel bovenaan het scherm op Settings. Klik daarna op Language....
• Selecteer Nederlands en klik op OK.
• Om VeraCrypt te sluiten, klik je rechtsonder in het hoofdvenster op Sluiten.

Tot zover de eenmalige handelingen. Nu kun je VeraCrypt echt gaan gebruiken!

VeraCrypt gebruiken

In het overzicht hierboven wordt VeraCrypt in drie stappen uitgelegd. Deze stappen gaan we ook nu volgen:

• Stap 1: Maak een kluisbestand
• Stap 2: Koppel het kluisbestand aan de V:-schijf
• Stap 3: Ontkoppel de V:-schijf

Het maken van een kluisbestand is veruit het meeste werk. Als je eenmaal een kluis hebt, is het gebruik ervan eenvoudig en snel.

Stap 1: Maak een kluisbestand

Je maakt een kluisbestand één keer. Daarna gebruik je het kluisbestand telkens om er (vertrouwelijke) bestanden in op te slaan, te wijzigen of te verwijderen. Je kunt natuurlijk ook meerdere kluisbestanden maken, misschien een kluis voor bankzaken en een andere voor belastingen. Aan jou de keus. Elke kluis krijgt een naam, een wachtwoord en een grootte.

Laten we een kluis gaan maken:

1. Start VeraCrypt zodat je het hoofdvenster krijgt te zien. In VeraCrypt wordt een kluisbestand aangeduid als "Volume". Klik op de knop Volume aanmaken.
   
2. Hiermee start de VeraCrypt wizard volume aanmaken. De optie "Een versleutelde bestandscontainer aanmaken" is al geselecteerd. Laat dit zo staan en klik op Volgende.
   
3. Je ziet nu het venster met Volume-type. De optie "Standaard VeraCrypt-volume" is al geselecteerd. Laat dit zo staan en klik op Volgende.
   
4. Je ziet nu het venster met Volumelocatie. Klik op de knop Bestand selecteren....
   
5. Je ziet nu de Verkenner. Ga naar de map Documenten en typ bij Bestandsnaam de naam in die je aan de kluis wilt geven. In het onderstaande voorbeeldvenster is als kluisnaam MijnKluis.hc gebruikt (in het echt zou je een wat minder opvallende naam kiezen, maar dit is handig voor de uitleg). De letters ".hc" geven aan dat het bestand hoort bij VeraCrypt. Klik op de knop Opslaan.
   
6. Je komt terug in het Volumelocatie venster waar de naam van de kluis nu is ingevuld. Klik op de knop Volgende.
   
7. Je ziet nu het venster met Versleutelingsopties. De reeds ingevulde opties zijn goed. Laat dit zo staan en klik op Volgende.
   
8. Op het venster met Grootte volume kun je aangeven hoe groot de kluis moet zijn. Het is handig om nu alvast te bedenken welke bestanden je in de kluis gaat opslaan. Maak een schatting hoeveel ruimte dit vergt en rond het flink af naar boven. Stel dat je een te kleine kluis maakt, dan kun je later natuurlijk alsnog een grotere maken (maar een bestaande kluis kun je niet vergroten).
   In het voorbeeld wordt een kluis gemaakt waar 100 Megabyte aan bestanden in kan. Na het intypen van de grootte, klik je op Volgende.
   
9. Je krijgt nu het venster met Volumewachtwoord. Typ een veilig en lang wachtwoord - hoe langer, hoe beter. Je moet het wachtwoord twee keer intypen. Zet geen vinkjes bij de drie opties onder de wachtwoorden (of plaats alleen een vinkje bij de tweede optie om het wachtwoord bij het intypen te zien).

   Let op: Bewaar het wachtwoord zorgvuldig. Als je het vergeet, is de kluis op geen enkele manier te openen!

   Klik hierna op Volgende.
   

10. Je ziet nu het venster met Volume formatteren. Dit is een vrij bijzonder venster. Zoals onderin staat, is het belangrijk om nu een tijdje binnen het venster de muis te bewegen (zonder te klikken). Daarmee wordt een zeer willekeurige code gegenereerd; deze code wordt samen met het opgegeven wachtwoord gebruikt om een veilige sleutel te creëren. Beweeg de muis net zo lang totdat het balkje onderin groen kleurt. Klik daarna op Formatteren.
     
11. Het kluisbestand wordt nu gemaakt. Met een groene balk wordt de voortgang weergegeven. VeraCrypt toont een boodschap als de kluis met succes is aangemaakt. Klik op OK om de boodschap te sluiten.
     
12. Het laatste venster vermeldt: Volume aangemaakt. De kluis is klaar! Als je wilt, kun je meteen nog een volume maken, maar dat doen we niet. Klik dus op Sluiten.
    
13. Hierna toont VeraCrypt weer het hoofdvenster. We gaan op dit moment nog niets doen met de kluis, dus klik op Sluiten om VeraCrypt te verlaten.
14. Open nu de Verkenner en ga naar de map met Documenten. Je ziet daar de kluis staan. De naam van de kluis is MijnKluis zoals we hebben opgegeven. Dankzij het bestandstype "hc" dat we opgaven, weet Windows dat het een VeraCrypt Volume is. De grootte is 102.400 Kilobyte (ofwel 100 Megabyte, 100 x 1.024).
    
15. Op dit moment is de kluis nog leeg. Dat weten wij wel, maar verder niemand (dat kun je aan het bestand ook niet zien – hij zou net zo goed gevuld kunnen zijn). De ruimte voor bestanden in de kluis is reeds bepaald: we kunnen tot 100 Megabyte in de kluis opbergen, veilig en wel. Dat doen we in de paragraaf hieronder. Sluit de verkenner door op het kruisje rechtsboven te klikken.

Stap 2: Koppel het kluisbestand aan de V:-schijf

Het kostte aardig wat tijd om de kluis te maken. In de map met Documenten staat het bestand "MijnKluis". Nu is het vrij eenvoudig om de kluis te gebruiken:

1. Open de Verkenner, ga naar de map met Documenten en dubbelklik op het bestand MijnKluis.
2. Omdat je bij het maken van de kluis de naam "MijnKluis.hc" hebt opgegeven, weet Windows dat het MijnKluis-bestand bij VeraCrypt hoort ("hc" is standaard toegekend aan VeraCrypt). Daarom start VeraCrypt en wordt het hoofdvenster getoond. Rechts van het pictogram zie je de naam van het kluisbestand waarop je zojuist dubbelklikte.
   
3. De bovenste helft van het hoofdvenster toont allerlei letters, A:, B:, E:, F: etc. Dit zijn de mogelijke schijfletters waaruit je kunt kiezen. C: en D: staan er niet bij, want die worden al gebruikt. Je kunt nu zelf een schijfletter kiezen voor de kluis. We hebben het steeds over V: gehad (VeraCrypt, Veilig) dus laten we dat nu ook doen (maar je kunt verder elke beschikbare schijfletter kiezen).
   Gebruik de schuifbalk rechts om naar de letter V: te gaan. Klik dan op V: om het te selecteren.
   
4. Bovenin het scherm is V: geselecteerd, onderin het scherm staat de bestandsnaam van de kluis. Klik nu linksonder op de knop Koppelen om het bestand aan de V:-schijf te koppelen.
5. VeraCrypt wil dan uiteraard het wachtwoord weten. Typ het wachtwoord in en klik op OK.
   
6. Nu gaat VeraCrypt aan het werk om de kluis te openen. Dit kan ongeveer een minuut duren; tijdens die actie vraagt het programma om even geduldig te zijn.
   
7. Zodra deze boodschap is verdwenen, krijg je weer het hoofdvenster. Het koppelen is gelukt: op de regel met de V:-schijf staat nu het kluisbestand.
   
8. Je kunt nu bestanden in de kluis gaan plaatsen. Voordat we dat doen, nog even een opmerking over het actieve VeraCrypt programma:
   • Het is handig om het programma te minimaliseren door op het minteken rechtsboven in het venster te klikken. Daarmee staat het VeraCrypt-ikoontje in de taakbalk onderaan het scherm en herken je dus eenvoudig dat VeraCrypt actief is (en er dus een V:-schijf beschikbaar is).
   • Hoewel niet aan te raden, kun je ook op Sluiten klikken om het VeraCrypt-venster te sluiten. Het programma is dan nog steeds actief. Om het venster weer te tonen moet je op het VeraCrypt-ikoontje in het systeemvak klikken.
9. Minimaliseer het VeraCrypt-venster en start de Verkenner. Klik op Deze pc en zie daar: er is een V:-schijf!
   
10. Dubbelklik op de V:-schijf om erheen te gaan. Uiteraard laat Windows zien dat de map leeg is.
    
11. Je kunt nu allerlei bestanden naar de V:-schijf kopiëren en verplaatsen. Je kunt ook mappen maken. Alle handelingen met bestanden en mappen zijn mogelijk.
    
12. Terwijl de V:-schijf beschikbaar is, kun je ook gewoon andere dingen op de computer doen, zoals e-mailen, surfen, foto’s bewerken enz. Op zich is dat geen probleem. Maar je zou er een goede gewoonte van kunnen maken om de schijf met vertrouwelijke bestanden niet continu open te houden. Als je iets wilt toevoegen of veranderen in de kluis, dan doe je dat. En als het klaar is, kun je de V:-schijf weer ontkoppelen om de kluis "op slot" te doen. Wel zo veilig!
    Het ontkoppelen wordt in de volgende stap beschreven.

Stap 3: Ontkoppel de V:-schijf

Je hebt de kluis als V:-schijf gekoppeld en bestanden op de V:-schijf gezet, bijgewerkt, verwijderd of wat dan ook. Als je klaar bent met deze activiteiten, ontkoppel je de V:-schijf als volgt:

1. Ga naar het VeraCrypt-hoofdvenster. Dat staat op de taakbalk als je het programma hebt geminimaliseerd, of in het systeemvak rechtsonder op het scherm als je het (al dan niet per ongeluk) hebt gesloten. Het hoofdvenster toont nog steeds de V:-schijf en daarbij de naam van het kluisbestand.
   
2. Klik linksonder op de Ontkoppelen-knop. VeraCrypt zorgt er nu voor dat het kluisbestand niet langer in gebruik is: de V:-schijf wordt verwijderd (maar het kluisbestand met daarin de vertrouwelijke documenten blijft uiteraard bestaan).
3. Klik op Sluiten om het VeraCrypt-programma te verlaten.
4. Open de Verkenner en ga naar de map met Documenten. Het bestand MijnKluis ziet er nog net zo uit als voorheen, maar nu bevat het de bestanden die op de V:-schijf stonden.
   
5. Als je weer bij de bestanden in de kluis wilt, volg je weer de stappen zoals hierboven beschreven (koppel het kluisbestand aan de V:-schijf en ga er met de verkenner naar toe).
6. Je kunt het kluisbestand kopiëren naar een usb-stick of -disk, net zoals je elk ander Windows-bestand kunt kopiëren.
   Als je de bestanden in het kluisbestand nooit meer nodig hebt, kun je het bestand gewoon verwijderen. Maar doe dat alleen als je zeker weet dat je de inhoud van de kluis niet meer nodig hebt.

Tot zover VeraCrypt. Een geweldig programma om bestanden te beveiligen, maar je moet er wel even aan wennen. Neem daar rustig de tijd voor. Pas als je het programma helemaal in je vingers hebt, kun je vertrouwelijke bestanden in een kluis opslaan en verwijderen van de gewone C:-schijf.

Tip: Met VeraCrypt zijn jouw bestanden veilig opgeslagen. Maar hoe zit het met jouw wachtwoorden? Kijk eens bij het onderwerp Wachtwoordmanager Bitwarden.

Reageren?

Wil je meer weten of heb je hulp nodig? Wil je een reactie geven? Stuur een e-mail naar adamcomputerhulp@gmail.com.